حتما نام رنگ های خوراکی را شنیده اید و یا آن را روی برچسب مواد اولیه بسیاری از محصولات خوراکی که خریداری می کنید دیده اید. امروزه مصرف رنگ های خوراکی خارج از اختیار ما قرار گرفته و بسیاری از مواد خوراکی که مصرف می کنیم خواه یا ناخواه شامل این رنگ های خوراکی مصنوعی هستند. علت استفاده از رنگ های خوراکی غالبا بالا بردن کیفیت محصول است. افزودن رنگ خوراکی مصنوعی در شکل گیری رنگ های درخشان محصولات مانند بسیاری از نوشیدنی ها و آبنبات ها نقش اساسی دارد. این مواد را حتی می تواند در اغلب سس ها، چاشنی ها و حتی مواد ترش نیز یافت. لذا همان طور که می دانید این مواد اطراف ما را احاطه کرده اند و ما گاه در مصرف آن ها ناگزیریم. همچنین امروزه بسیاری از افراد با خرید رنگ های تزیینی در شیرینی، یا برای رنگ دادن به خامه و فوندانت از آن ها استفاده می کنند که در این میان خرید رنگ خوراکی قرمز بیشترین استقبال را داشته است. در این مقاله قصد داریم با معرفی بیشتر رنگ های خوراگی مصنوعی که با نام رنگ های خوراکی مجاز نیز شناخته می شوند به شما بگوییم آیا رنگ های خوراکی بی ضرر هستند یا مضر؟
انواع رنگ های خوراکی
به طور کلی رنگ های خوراکی به دو دسته ی رنگ های خوراکی مجاز و رنگ های خوراکی غیر مجاز تقسیم می شوند. رنگ های خوراکی مجاز رنگ هایی هستند که دارای مجوز از سازمان های معتبر بوده و مصرف آن ها ممانعتی ندارد. تنها باید در دوز مصرف آن ها احتیاط کرد تا بیش از حد مجاز مصرف نشوند. کارخانه ها با تولید رنگ خوراکی مجاز از آن برای رنگ محصولاتی مانند شکلات و آبنیات استفاده می کنند. در صورتی که رنگ های غیر مجاز آن دسته از رنگ هایی هستند که تولید آن ها نامشخص بوده و معلوم نیست از کجا سر درآورده اند. رنگ های غیر مجاز مصرف خوراکی ندارند و غالبا در کارخانه هایی مانند نساجی و صنایع رنگ سازی برای رنگرزی استفاده می شوند. اما همین رنگ ها به دست فروشنده های محصولات غذایی می رسند و به صورت غیر مجاز در خوراکی ها استفاده می شوند. بسیاری افراد نیز بی خبر از مضرات رنگ های خوراکی غیر مجاز و شاید بر اساس اعتماد به فروشنده آن ها را خریداری کرده و مصرف می کنند. امروزه اکثر رنگ های خوراکی که در فروشگاه ها و مغازه ها به فروش می رسند از نوع رنگ خوراکی غیر مجاز هستند و وزارت بهداشت هیچ رنگ خوراکی معتبری را با بسته بندی و مهر استاندارد در این دسته فروشگاه ها عرضه نمی کند. زیرا رنگ های خوراکی مجاز را نه در فروشگاه ها بلکه باید از کارخانه های معتبر تهیه کرد.
تاثیر رنگ های خوراکی مصنوعی
مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی در چند دهه ی اخیر افزایش چشمگیر داشته و نه تنها بزرگسالان بلکه کودکان نیز تحت تاثیر رنگ های خوراکی مصنوعی و عوارض مصرف آن قرار دارند. سال هاست پزشکان و محققان از عوارض جانبی مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی سخن گفته اند و با تحقیقات بسیار ملاحظه کرده اند که مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی عوارضی از جمله بیش فعالی کودکان، افزایش ابتلا به سرطان و بروز آلرژی در افراد را در پی دارد. اما هنوز هم در مورد ایمن بودن مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی اختلاف نظر وجود داشته و با تحقیقات بیشتر، دریافت اطلاعات در مورد انواع رنگ های خوراکی و شناخت آن ها می توان از این مسئله مطمئن شد. امروزه رنگ های خوراکی مصنوعی از مواد نفتی ساخته می شوند و خوشبختانه از آن جا که بسیاری از آن ها سمی هستند تنها تعداد محدودی از آن ها در مواد غذایی استفاده می شود.
عامل سرطان
برخی رنگ های خوراکی مصنوعی ممکن است حاوی آلاینده های سرطان زا باشند و این نگرانی در مورد مصرف آن ها وجود دارد. هرچند وجود این آلاینده ها در برخی از آن ها در سطوحی است که ایمنی در نظر گرفته می شوند اما از آن جا که تحقیقات موثقی در رابطه با اثر طولانی مدت مصرف این دسته از رنگ های خوراکی وجود ندارد. باید در مصرف آن ها احتیاط کرد. زیرا ایمنی در رنگ های خوراکی مصنوعی سال هاست بحث برانگیز بوده است.
بیش فعالی در کودکان
تحقیقاتی که در رابطه با تاثیر رنگ های خوراکی مصنوعی در کودکان صورت گرفته است نشان می دهد مصرف آن ها می تواند مشکلاتی از قبیل بیش فعالی و مشکلات یادگیری آن ها را به همراه داشته باشد. همچنین این مسئله اثبات شد که با حذف رنگ های خوراکی مصنوعی از رژیم غذایی کودکان میزان بروز علائم بیش فعالی در آن ها کاهش پیدا کرده و سبب تغییر در رفتار آن ها شد.
بروز آلرژی
مصرف برخی رنگ های خوراکی مصنوعی می تواند سبب بروز آلرژی ، کهیر و آسم در افراد شود. تحقیقات نشان داده افرادی که به آسپرین آلرژی دارند احتما بیشتری دارد که به این دسته رنگ های خوراکی نیز آلرژی داشته باشند. لذا اگر احساس می کنید از آن دسته افرادی هستید که واکنش های آلرژیکی شما را تهدید می کند، می توانید با حذف رنگ های خوراکی از برنامه غذایی خود ار بروز آن جلوگیری کنید و برنامه غذایی سالمی داشته باشید.
آیا باید از خوردن رنگ های خوراکی اجتناب کرد؟
همه ی ما درباره ی مضرات استفاده از رنگ های خوراکی شنیده ایم. اما با وجود این همچنان تحقیقات عمده ای در رابطه با آسیب هایی که مصرف رنگ های خوراکی می تواند به بدن ما وارد کند صورت نگرفته است. لذا اگرچه هیچ کس منکر شیمیایی بودن رنگ های خوراکی و خطرات ناشی از آن نیست ، این مسئله به طور گسترده توسط دانشمندان و پزشکان اثبات نشده است و تاثیر آن را باید در بلند مدت بررسی کرد. متاسفانه راه حل قطعی برای جلوگیری از مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی وجود ندارد. زیرا استفاده از آن ها حتی در رستوران ها و مواد غذایی که خریداری می کنیم نیز آن قدر است که نمی توان از مصرف آن ها اجتناب کرد و حتی می توان گفت گاه راهی برای تشخیص رنگ خوراکی مجاز از رنگ خوراکی غیر مجاز وجود ندارد. زیرا رنگ های خوراکی غالبا بی بو و بی مزه اند و نمی توان آن ها را شناخت. لذا راهی جز اعتماد به آشپز و تولید کنندگان محصولات غذایی نیست. لازم به ذکر است که تمام عوارض ذکر شده در مورد مصرف رنگ های خوراکی مصنوعی غیر مجاز است که عامل سرطان و سایر مشکلات برای بدن از جمله آلرژی هستند. لذا اگر مشکل و سابقه آلرژی ندارید مصرف رنگ های خوراکی مجاز مشکلی برایتان ایجاد نخواهد کرد و هیچ دلیلی برای حذف آن ها از رژیم غذایی وجود ندارد و می توانید با خرید رنگ های خوراکی پرفروش مانند خرید رنگ خوراکی زغفران از رنگ طبیعی زعفران بهره مند شوید.
میزان مصرف رنگ های خوراکی مجاز
مصرف رنگ های خوراکی مجاز به میزانی که سازمان وزارت بهداشت تایید کرده است بی ضرر بوده و بلامانع است. رنگ های خوراکی موجود در ایران غالبا در کشور خودمان تولید می شوند و یا محصول کشور چین هستند. نکته ی مهم دیگر علاوه بر میزان مصرف رنگ های خوراکی مجاز، اطمینان از کارخانه ای است که این رنگ ها را از آن خریداری می کنید. زیرا این کارخانه ها با گرفتن مجوز آن ها را تولید می کنند و خود مقدار مجاز برای مصرف رنگ های خوراکی بر اساس استاندارد جهانی را روی بسته بندی آن درج می کنند. پس اگر از علاقه مندان استفاده از رنگ های خوراکی مجاز در شیرینی پزی هستید می توانید از آن ها استفاده کنید. اما حتما به تاییدیه وزارت بهداشت ، طرز استفاده از آن ها و میزان مصرفشان روی بسته بندی توجه کنید. کارخانه ی خط زرد یکی از تولید کنندگان رنگ های خوراکی است که با خرید رنگ خوراکی از آن می توانید از کیفیت محصول اطمینان حاصل کنید.
