عصاره چیست؟

تفاوت اسانس و عصاره:

عصاره و اسانس موادی هستند که غالبا برای تغییر یا افزودن عطر و طعم به مواد مختلف اعم از خوراکی و صنعتی از آن ها استفاده می شود. حتما روی برچسب بسیاری از محصولات نام عصاره و اسانس را دیده اید، اما بسیاری از افراد تفاوت عصاره و اسانس را نمی دانند. در این مقاله ما قصد داریم با معرفی اجمالی عصاره و اسانس، به تفاوت عصاره و اسانس اشاره کنیم.

عصاره چیست ؟

عصاره به محصولات معطر حاصل از جداسازی از طریق مکانیسم حلالیت گفته می شود. عصاره محلولی است که تمام مواد مفید یک گیاه مانند موسیلاژ، تانن، ویتامین ها و املاح آن می باشد. امکان دارد عصاره ها حلال های متفاوتی مانند الکل، روغن و آب را در خود داشته باشند که این در واقع اصلی ترین تفاوت عصاره روغنی و روغن گیاهی است. عصاره روغنی عصاره ای است که برای استخراج از روغن به عنوان حلال استفاده می شود در حالی که روغن گیاهی روغنی است که از طریق پرس کردن و له کردن مستقیم گیاه حاصل می گردد.

عصاره گیاهی

عصاره گیاهی همان ترکیبات خاص هر گیاه است که با گیاه دیگر تفاوت دارد. عصاره گیاهی همان شیرابه ی گیاه است که که تمامی ترکیبات گیاه از جمله اسانس را شامل می شود.

تفاوت عصاره الکلی و آبی

از جمله عصاره ها می توان به تفاوت عصاره آبی و الکلی اشاره کرد. همان طور که از نام آن ها مشخص است اصلی ترین تفاوت عصاره آبی و الکلی آن است که در عصاره آبی از آب و در عصاره الکلی از الکل استفاده می شود. هر یک از این عصاره ها ممکن است در نوع ماده موثر استخراج شده توسط حلال نیز متفاوت باشند.

عصاره گیری

عصاره گیری غالبا با استفاده از دستگاه عصاره گیری صورت می گیرد. با استفاده از دستگاه عصاره گیری میوه یا گیاه کورد نظر پرس و له شده و شیرابه ی حاصل از آن به عنوان عصاره گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. اصولا عصاره غلیظ تر از اسانس بوده و این از جمله تفاوت عصاره و اسانس می باشد. عصاره را می توان از گیاهان مختلف مانند اسفناج تهیه کرد و از خواص آن از جمله لاغری بهره مند شد. برای اطلاع از خواص عصاره اسفناج برای لاغری به ایران کوک مراجعه کنید.

اسانس چیست؟

اسانس به محصولات معطر حاصل از جداسازی به روش تقطیر اطلاق می گردد. اسانس ها ترکیبات معطری هستند که به عنوان ماده ای موثر از گیاهان، خواص درمانی و کاربردهای فراوان دارند. در اسانس گیری اسانس را از مخلوط گیاه جدا کرده و در مصارف مختلف اسانس از جمله درمانی و صنایع غذایی به کار می گیرند. آب باقی مانده که حاصل تقطیر این فرآیند اسانس گیری است همان عرق گیاهی می باشد. اسانس تنها شاملی ترکیبات ترپنی و یا مشتقات ترپنی گیاه است. اسانس ها غالبا از نوع اسانس روغنی بوده و در آب حل نمی شوند. زیرا وزن اسانس سبک تر از آب بوده و مانند لکه های چربی روی آب قرار می گیرد. از ویژگی اسانس ها آن است که در دمای محیط در مجاورت هوا تبخیر می شوند. به همین دلیل به آن ها روغن فرار یا روغن معطر یا اسانس روغنی نیز گفته می شود. از آنجا که اسانس ها از اندام های مختلف گیاهان حاصل می گردد، محل تشکیل اسانس ها یا همان روغن های فرار به نوع گیاه بستگی دارد. به عنوان مثال اسانس در گیاهان تیره مانند نعنا از تارهای ترشح کننده ی آن، و اسانس گل محمدی از گلبرگ آن قرار دارد. امروزه خرید اسانس خوراکی به راحتی در دسترس بوده و می توان از آن در موارد مختلف استفاده کرد.

اسانس

اسانس در مرحله ی اول اسانس گیری بی رنگ است اما با قرار گرفتن در مجاورت هوا تغییر رنگ می دهد. اسانس ها را در ظروف تیره رنگ نگهداری می کنند تا با تابیدن خورشید به آن از خاصیت و کیفیت اسانس کم نشود. به طور کلی اسانس بسته به نوع گیاه به چهار روش تهیه می شود که عبارت اند از: روش تقطیر، خراش دادن و فشار مخصوص گیاهان گوشتی، استخراج با حلال، استخراج با استفاده از آنزیم های هیدرولیز کننده و استخراج اسانس به روش دی اکسید کربن. اما رایج ترین نوع آن جداسازی اسانس به روش تقطیر است. غالبا تهیه اسانس به راحتی در منزل امکان پذیر نیست و با دستگاه های مخصوص صورت می گیرد. اما عصاره را به راحتی می توان در منزل از گیاهان و میوه ها تهیه کرد. این مسئله نیز یک تفاوت عصاره و اسانس است.

فرق اسانس و عصاره چیست؟

اسانس

با توجه به تعریف عصاره گیاهی و اسانس گیاهی که ذکر شد، به تفاوت عصاره و اسانس پی بردیم. با وجود تفاوت اسانس و عصاره گیاهی نمی توان گفت مصرف اسانس بهتر است یا عصاره. همچنین با توجه به تفاوت عصاره و اسانس نمی توان گفت صرف وجود اسانس یا عصاره می تواند دلیل بر بهتر بودن یا اثر بخشی بهتر و یا کیفیت بیشتر هر یک نسبت به دیگری باشد. در واقع می توان گفت بسته به این که از چه نوع خاصیت درمانی آن ها بخواهیم استفاده کنیم و ماده ی مورد نظر در کدام یک یافت می شود، استفاده از عصاره و اسانس بسته به هر فرد متفاوت خواهد بود.

عصاره

با توجه به تعریف عصاره گیاهی و تعریف اسانس گیاهی می توان نتیجه گرفت که عصاره ترکیبی کلی تر از اسانس است که یکی از اجزای آن اسانس می باشد. یعنی اسانس گیاهی جزئی از عصاره گیاهی است. همچنین دیگر تفاوت عصاره و اسانس آن است که عصاره ها قدرت اثربخشی بیشتری نسبت به اسانس ها دارند. همچنین طرز تهیه عصاره گیاهان با طرز تهیه اسانس گیاهی متفاوت است. در واقع مکانیسم جداسازی عصاره و عصاره گیری به روش استخراج با مکانیسم حلالیت است در حالی که فرایند جداسازی اسانس به روش تقطیر از طریق فراریت صورت می گیرد. لذا اصلی ترین تفاوت اسانس و عصاره گیاهی در روش جداسازی آن از طریق دو مکانیسم مختلف است که بر اساس آن اسانس روغنی دیگر عصاره نیست.