مصارف مختلف جوش شیرین

جوش شیرین چیست؟

جوش شیرین یا سدیم بی کربنات یک افزودنی شیمیایی است که در ساخت فرآورده های شیمیایی مانند پاک کننده ها یا در صنایع آبکاری فلزات و بسیاری موارد دیگر از آن استفاده می شود. این ماده از رایج ترین مواد ورآورنده در شیرینی پزی است که غالبا در پخت نان از آن استفاده می شود. در این مقاله به مهمترین خواص جوش شیرین اشاره خواهیم کرد.

جوش شیرین از چی درست شده؟

این پودر یک ماده قلیایی است که وقتی با اسید ترکیب شود، گاز کربن دی اکسید آزاد می‌ کند. این حباب ‌های کوچک کربن دی اکسید در خمیر گیر کرده و موجب برآمدن و پف کیک می ‌شود. جوش شیرین به محض تجزیه شدن در اثر گرما گاز آزاد می ‌کند. در این حالت وجود اسید برای واکنش ضرورتی ندارد. آزادسازی گاز عموما در دمای بالای 80 درجه سانتی‌گراد (176 درجه فارنهایت) اتفاق می‌افتد.

کاربرد جوش شیرین در خانه

غالبا از جوش شیرین برای ور آوردن بسیاری از محصولات و انواع نان و کیک و شیرینی استفاده می ‌شود. البته محصولاتی که پخت سریعی دارند. خمیر این گونه کیک و شیرینی‌ها به اندازه کافی برای حفظ شکل در مدت زمانی که مخمر نیاز دارد تا گاز تولید کند، قوی نیست. از آنجایی که جوش شیرینی به سرعت گاز آزاد می‌کند، ضرورتی ندارد که مدت زمانی زیادی به کیک فرصت داده شود تا پف کند. به این ترتیب، وقتی خمیر در حرارت قرار گیرد، به خاطر وجود حباب‌های شکل گرفته در آن، پف می‌کند.

جوش شیرین از موادی است که در همه آشپزخانه ها وجود دارد. این ماده تنها برای پخت نان و شیرینی کاربرد ندارد بلکه کاربرد آن آن قدر زیاد است که ما به مهمترین آن ها بسنده می کنیم:

جوش شیرین به ترد کردن گوشت و مرغ کمک می کند. همچنین سبب نرم شدن پوره سیب زمینی می شود. جوش شیرین خاصیت اسیدی آب پرتقال را کاهش داده و سبب حفظ رنگ در گل کلم و از بین بردن بوی آن می شود. جوش شیرین از دلمه شدن و انعقاد شیر جلوگیری می کند. کافی است کمی جوش شیرین را در آب حل کنید و به عنوان پاک کننده چند منظوره از آن استفاده کنید. زیرا جوش شیرین بهترین پاک کننده برای چربی قابلمه و ماهیتابه و ماکروفر است. البته برای ظرف های آلومینیومی، نقره عتیقه، قاشق و چنگال طلایی و سنگ مرمر از جوش شیرین استفاده نکنید. جوش شیرین و سرکه را ترکیب کنید و در نظافت منزل از آن استفاده کنید. این محلول برای گرفتگی چاه نیز بسیار موثر است. از خواص جوش شیرین ضدعفونی کردن است. لذا برای ضدعفونی کردن میوه و سبزیجات از جوش شیرین استفاده کنید.

خواص جوش شیرین

از مهم ترین خواص جوش شیرین می توان به این موارد اشاره کرد: جوش شیرین برای مو خواص بسیار داشته و می توان از آن به عنوان شامپو برای موهای چرب استفاده کرد که با کاهش چربی پوست سر به حجیم شدن مو کمک می کند. این ماده برای موهای ضعیف سبب بهبود بافت مو شده و حتی بوی بد سر و شوره سر را از بین می برد.

از دیگر خواص جوش شیرین برای دندان سفید کردن آن ها و دهانشویه است. جوش شیرین پاک کننده موثر است که به پاک کردن پلاک دندان کمک کرده و سبب روشن شدن رنگ دانه های دندان می شود و بوی بد دهان را از بین می برد.  هفته ای یک بار دندان ها را با جوش شیرین بشورید. جوش شیرین برای ناخن تقویت کننده خوبی است و آن ها محکمتر و سفیدتر می کند.

بر خلاف تصور، جوش شیرین برای معده مضر نیست در در ناراحتی معده تاثیر ندارد. بلکه یک آنتی اکسیدان طبیعی است و اسید را در سیستم گوارش خنثی می کند و برای رفلاکس اسید نیز مطلوب است.

جوش شیرین برای پوست نیز می تواند مفید باشد. ماسک جوش شیرین برای جوش مفید بوده و جوش شیرین و گلاب برای پوست به عنوان لایه بردار عمل می کند. هر چند این کار با توجه PH بالا برای پوست های حساس خوب نیست. ماسک لیمو و جوش شیرین برای پوست نیز به لایه برداری پوست کمک می کند و برای جوش صورت مفید است. جوش شیرین به خارش بهد از گزیدگی کمک می کند و آن را کاهش می دهد.

مضرات جوش شیرین

علاوه به خواص جوش شیرین می توان به مضرات آن نیز اشاره کرد. سال هاست از جوش شیرین در پخت و پز، به ویژه نان، استفاده شده و آن را جایگزین خمیرمایه کرده اند. در حالی که مضرات استفاده از جوش شیرین بسیار بوده و علاوه بر اتلاف هزینه و پایین آمدن کیفیت محصولات، اثرات سوء دیگری نیز برای سلامتی دارد. نان هایی که با جوش شیرین پخته می شوند، مزه و رنگ خوبی ندارند و کیفیت آن ها به حدی پایین است که چند ساعت پس از پخت دیگر قابل خوردن نیستند. فرایند تخمیر نان باید با خمیر ترش انجام شود که در این صورت حدود 3 تا 4 ساعت طول می کشد تا خمیر ور بیاید. اما استفاده از جوش شیرین، فرایند طبیعی تخمیر نان را گرفته و در نان، تخمیر غیر طبیعی ایجاد می گردد. زیرا جوش شیرین به واسطه فعل و انفعالاتی که در خمیر به وجود می آورد، باعث می شود نان پف کند و به نظر برسد خمیر تخمیر شده است اما تخمیر واقعی صورت نمی گیرد و فیتات ها در خمیر باقی می مانند. باقی ماندن فیتات ها در نان جذب کمتر فلزهای دو ظرفیتی تغذیه ای مثل کلیسم ، آهن و روی می شود. از سوی دیگر جوش شیرین ویتامین های گروهB  را در نان از بین می برد و احتمال بروز بیماری گوارشی را افزایش می دهد. حتی موجب افزایش عوارض دوران بارداری و تولد نوزادانی با وزن کم می شود .

از مضرات جوش شیرین برای پوست می توان به خشکی و سوزش پوست اشاره کرد. زیرا جوش شیرین برای پوست مانند لایه بردار عمل کرده و pH قلیایی است و به لایه محافظتی پوست صدمه میزند و رطوبت آن را از بین می برد. هر چند برخی افراد معتقدند جوش شیرین برای جوش گزینه مناسبی است و از ماسک جوش شیرین برای آکنه و جوش های سر سیاه استفاده می کنند. اما اگر پوست حساس دارید از این کار خودداری کنید.

تست جوش شیرین

جوش شیرین در طول زمان تجزیه می‌شود. برای تست جوش شیرین، یک قاشق سوپ‌خوری جوش شیرین را به مقداری سرکه در یک کاسه اضافه کنید. اگر به شدت به جوش و خروش افتاد، جوش شیرین هنوز سالم است. این واکنش مقدار زیادی کف ایجاد می‌کند. بنابراین آن را در یک لگن یا سینک ظرفشویی یا … انجام دهید.